Ra'
Yönetici
- Katılım
- 25 Şubat 2025
- Mesajlar
- 1.689
- Tepkime puanı
- 96
- Puan
- 48
Bağımlılık Nedir?
Bağımlılık, hem bedensel ve ruhsal alanda ortaya çıkan klinik tablo, hem de uzantıları olan toplumsal sorunlar beraber düşünüldüğünde çağımızın en önemli sağlık sorunu olmaya aday görünüyor. Bu özellik gerek toplumun her kesimini ilgilendirmesi gerekse bir toplumdan diğerine sınır tanımaz yaygınlığı nedeniyle her geçen gün daha da büyük anlam taşıyor, taşıyacak. Çünkü sorun, yalnızca madde kullanan bireyi değil o bireyin içine doğduğu aileyi, ailenin parçası olduğu toplumu ve giderek o toplumda kültürel yapı özelliklerinden ekonomik işleyişe kadar geniş bir alanı ilgilendirmekte ve etkilemektedir.
Çocuk, ergen ve genç erişkinlerde görülen madde bağımlılığı sorunu ülkemizde ve dünyada yeni karşılaştığımız bir sorun değildir. Sanayileşme, modernleşme ve kentleşmenin dayattığı bireysel ve toplumsal refah kavramları; her zaman beklenen sonucu vermemiş ya da istenen sonucu verse de beraberinde bireyi yalnızlaştıran, baş etmek zorunda olduğu problemlerin sayısı artarken, baş etme becerilerini azaltan ve bu durumda “çözümü” sağlıklı olmayan desteklerle ve dengelerle sağlayan bireyler ve gruplar oluşumuna neden olmuştur. İşte bu noktada ergenlikten yaşlılığa kadar uzanan geniş bir yelpazede madde bağımlılığı başlangıçta sorunlar nedeniyle ortaya çıkan iç sıkıntısı ve kaygıyı azaltmak için kullanılırken çok kısa bir süre sonra kendi başına diğer tüm sorunların toplamından daha önemli olmaya başlar.
Önemli bir toplum sağlığı sorunu olan madde kullanımı ve bağımlılığı mücadelesinde amacımız hiçbir madde kullanımına başlanmamasını sağlamak, sağlık ve yaşam kalitesini yükseltmek, madde kullanmadığı için gencin kendinden gurur duymasını sağlayarak madde kullanmayana destek olmak, madde kullanan ve bağımlı olanları da tedavi ve rehabilite ederek sağlığından sorumlu bireyler olmalarını sağlamaktır.
(American Society of Addiction Medicine 2001)
Boyut 1 – Akut intoksikasyon ve/veya yoksunluk potansiyeli:
Hastanın halen kullandığı düzey ile ilgili akut intoksikasyon riski nedir? Hastanın daha önceki yoksunluk öyküsüne, kullandığı miktara, sıklığına, kesilmesine veya alkolu veya diğer maddeleri belirgin olarak azaltması temel alınarak şiddetli kesilme belirtileri veya nöbet riski var mı?
Halen kesilme belirtileri mevcut mu?
Hasta arındırma sırasında yeterli destek alıyor mu?
Boyut 2 – Biyolojik ve tıbbi durumlar ve komplikasyonları:
Halen kesilme dışında hedef alınacak veya tedaviyi kötüleştirecek fiziksel bir hastalıkvar mı?
Tedaviyi etkileyecek kronik durumlar mevcut mu?
Boyut 3 – Duygusal/Davranışsal Durumlar ve komplikasyonları:
Halen kesilme dışında hedef alınacak veya tedaviyi kötüleştirecek psikiyatrik hastalık, psikolojik, davranışsal veya duygusal problemler var mı?
fiziksel bir hastalıkvar mı?
Tedaviyi etkileyecek kronik durumlar mevcut mu?
Duygusal/davranışsal problemler bağımlılık hastalığının bir parçası mı yoksa bağımlılıktan bağımsız kendiliğinden mi ortaya çıkıyor?
Bağımlılık ile ilişkili olsa bile belirgin bir ruhsal tedavi gerektirecek şiddette mi
Boyut 4 – Değişimiçin hazır olma:
Hasta tedaviye karşı mı?
Hasta tedaviye zorlandığını mı düşünüyor?
Hasta değişime ne kadar hazır?
Eğer tedaviye istekli ise hasta ne düzeyde başkalarının kendisinin bağımlı olduğu konusunda ki düşüncesine katılmıyor?
Hasta sadece olumsuz sonuçlarından kaçınma konusunda mı uyumlu yoksa kendisi de alkol veya madde sorunları konusunda rahatsız olduğu düşüncesinde samimi mi?
Boyut 5 – Relaps / Kullanmaya devam etme potansiyeli:
Hastada şiddetli bir stres tehlikesi ve içme/madde alma riski var mı? Hastada relapsı / kullanıma devam etmeyi önleyebilmek için bu durumu tanıyor mu? Anlayabiliyor mu? Bağımlılık sorunları ile baş edebilme becerileri varmı?
Eğer hasta şu anda tedaviye katılmaz ise kendisini ne tür sorunlar ve olaylar beklemekte?
Hasta relapsı tetikleyen tetikleyicilerin, kullanım konusundaki isteğin, kullanma dürtülerinikontrol edebilecek becerilerin ne ölçüde farkında ?
Boyut 6–İyileşme dönemi ve bu dönemde çevresi:
Tedaviye katılımına veya başarısına engel teşkil edecek aile üyesi, yakınları veya yaşam koşulları, okul/iş durumu var mı?
Hastanın kendisine destek olabilecek arkadaşları var mı?
Hastanın tedavisini başarıya götürecek mali kaynakları veya eğitim/iş durumu mevcut mu?
Hastanın tedavi motivasyonunu artırabilecek yasal, mesleki, sosyal hizmetler veya denetimli serbestlik durumu mevcut mu?
Bağımlılık, hem bedensel ve ruhsal alanda ortaya çıkan klinik tablo, hem de uzantıları olan toplumsal sorunlar beraber düşünüldüğünde çağımızın en önemli sağlık sorunu olmaya aday görünüyor. Bu özellik gerek toplumun her kesimini ilgilendirmesi gerekse bir toplumdan diğerine sınır tanımaz yaygınlığı nedeniyle her geçen gün daha da büyük anlam taşıyor, taşıyacak. Çünkü sorun, yalnızca madde kullanan bireyi değil o bireyin içine doğduğu aileyi, ailenin parçası olduğu toplumu ve giderek o toplumda kültürel yapı özelliklerinden ekonomik işleyişe kadar geniş bir alanı ilgilendirmekte ve etkilemektedir.
Çocuk, ergen ve genç erişkinlerde görülen madde bağımlılığı sorunu ülkemizde ve dünyada yeni karşılaştığımız bir sorun değildir. Sanayileşme, modernleşme ve kentleşmenin dayattığı bireysel ve toplumsal refah kavramları; her zaman beklenen sonucu vermemiş ya da istenen sonucu verse de beraberinde bireyi yalnızlaştıran, baş etmek zorunda olduğu problemlerin sayısı artarken, baş etme becerilerini azaltan ve bu durumda “çözümü” sağlıklı olmayan desteklerle ve dengelerle sağlayan bireyler ve gruplar oluşumuna neden olmuştur. İşte bu noktada ergenlikten yaşlılığa kadar uzanan geniş bir yelpazede madde bağımlılığı başlangıçta sorunlar nedeniyle ortaya çıkan iç sıkıntısı ve kaygıyı azaltmak için kullanılırken çok kısa bir süre sonra kendi başına diğer tüm sorunların toplamından daha önemli olmaya başlar.
Önemli bir toplum sağlığı sorunu olan madde kullanımı ve bağımlılığı mücadelesinde amacımız hiçbir madde kullanımına başlanmamasını sağlamak, sağlık ve yaşam kalitesini yükseltmek, madde kullanmadığı için gencin kendinden gurur duymasını sağlayarak madde kullanmayana destek olmak, madde kullanan ve bağımlı olanları da tedavi ve rehabilite ederek sağlığından sorumlu bireyler olmalarını sağlamaktır.
(American Society of Addiction Medicine 2001)
Boyut 1 – Akut intoksikasyon ve/veya yoksunluk potansiyeli:
Hastanın halen kullandığı düzey ile ilgili akut intoksikasyon riski nedir? Hastanın daha önceki yoksunluk öyküsüne, kullandığı miktara, sıklığına, kesilmesine veya alkolu veya diğer maddeleri belirgin olarak azaltması temel alınarak şiddetli kesilme belirtileri veya nöbet riski var mı?
Halen kesilme belirtileri mevcut mu?
Hasta arındırma sırasında yeterli destek alıyor mu?
Boyut 2 – Biyolojik ve tıbbi durumlar ve komplikasyonları:
Halen kesilme dışında hedef alınacak veya tedaviyi kötüleştirecek fiziksel bir hastalıkvar mı?
Tedaviyi etkileyecek kronik durumlar mevcut mu?
Boyut 3 – Duygusal/Davranışsal Durumlar ve komplikasyonları:
Halen kesilme dışında hedef alınacak veya tedaviyi kötüleştirecek psikiyatrik hastalık, psikolojik, davranışsal veya duygusal problemler var mı?
fiziksel bir hastalıkvar mı?
Tedaviyi etkileyecek kronik durumlar mevcut mu?
Duygusal/davranışsal problemler bağımlılık hastalığının bir parçası mı yoksa bağımlılıktan bağımsız kendiliğinden mi ortaya çıkıyor?
Bağımlılık ile ilişkili olsa bile belirgin bir ruhsal tedavi gerektirecek şiddette mi
Boyut 4 – Değişimiçin hazır olma:
Hasta tedaviye karşı mı?
Hasta tedaviye zorlandığını mı düşünüyor?
Hasta değişime ne kadar hazır?
Eğer tedaviye istekli ise hasta ne düzeyde başkalarının kendisinin bağımlı olduğu konusunda ki düşüncesine katılmıyor?
Hasta sadece olumsuz sonuçlarından kaçınma konusunda mı uyumlu yoksa kendisi de alkol veya madde sorunları konusunda rahatsız olduğu düşüncesinde samimi mi?
Boyut 5 – Relaps / Kullanmaya devam etme potansiyeli:
Hastada şiddetli bir stres tehlikesi ve içme/madde alma riski var mı? Hastada relapsı / kullanıma devam etmeyi önleyebilmek için bu durumu tanıyor mu? Anlayabiliyor mu? Bağımlılık sorunları ile baş edebilme becerileri varmı?
Eğer hasta şu anda tedaviye katılmaz ise kendisini ne tür sorunlar ve olaylar beklemekte?
Hasta relapsı tetikleyen tetikleyicilerin, kullanım konusundaki isteğin, kullanma dürtülerinikontrol edebilecek becerilerin ne ölçüde farkında ?
Boyut 6–İyileşme dönemi ve bu dönemde çevresi:
Tedaviye katılımına veya başarısına engel teşkil edecek aile üyesi, yakınları veya yaşam koşulları, okul/iş durumu var mı?
Hastanın kendisine destek olabilecek arkadaşları var mı?
Hastanın tedavisini başarıya götürecek mali kaynakları veya eğitim/iş durumu mevcut mu?
Hastanın tedavi motivasyonunu artırabilecek yasal, mesleki, sosyal hizmetler veya denetimli serbestlik durumu mevcut mu?
