Zorla Kadın Olarak Büyütülen David Reimer’in Hikayesi

Kanadalı Janet ve Ron Reimer, 1965 yılında dünyaya gelen ikizlerini kucaklarına aldıklarında, onları tarihin en ahlâksız bilimsel deneyi için kobay olarak yetiştireceklerini nereden bilebilirlerdi?

20. yüzyılın en trajik ve etik ihlâllerle dolu deneyi. Bir yanda 6 aylık masum bir bebek, diğer yanda hırslı bir doktor. Öyle hırslı ki Doktor John Money küçük bebeğin doğasına müdahale etmekten, onu hayatı boyunca bırakmayacak bir travmayı yaşatmaktan çekinmeyecek biri. David Reimer’in hikayesi insanı derinden sarsıyor.

22 Ağustos 1965’te Janet Reimer, ikiz erkek çocuklarını dünyaya getirdi



Kanada’nın Manitoba eyaletinin Winnipeg şehrinde yaşayan Reimer’ler, o günden sonraki aylarını dünyanın en mutlu çiftlerinden biri olarak geçirdiler. Ron, doğuma birkaç hafta kala iş değiştirerek maaşını ikiye katlamıştı. İkiz babası olduktan birkaç ay sonra bir maaş zammı daha aldı, genç evliler de bu fırsatı değerlendirerek şehrin daha güzel bir yerinde geniş bir eve taşındılar. İkizler sekizinci aylarına girinceye kadar her şey güzel ve mutlu bir seyir takip etti.

Bruce ve Brian Reiner kardeşlerin kaderleri altı aylıkken kendilerine konulan fimozis teşhisinden sonra değişecekti.

Tedavi olarak sünnet




Bruce ve Brian, idrar yapmada güçlüğe neden olan ve sık sık enfeksiyon geçirmeye yol açan fimozisten mustaripti. Tedavi olarak tıbbi amaçla nadiren uygulanan sünnet uygulamasına karar verildi. Ancak geleneksel neşter yöntemi yerine yakma tipi sünnet uygulaması yapıldı…

Reimer’ler, ikizleri sünnet operasyonu için yatırdıkları hastaneden 27 Nisan 1966 sabahı bir telefon aldılar. “Ufak bir kaza” olmuştu ve gelip doktoru görmeleri gerekiyordu. Anne ile baba hastaneye vardıklarında, “ufak kazanın” ikizlerden Bruce’un organını tamamıyla yakan bir kaza olduğunu öğrendiler.

Çiftin o günden sonraki ayları kâbuslar içinde geçti. İki rakip gazete çok geçmeden olayı duydu ve sayfalarına taşıdı. Gerçi haberde çocuğun adı geçmiyordu, ama “Ya duyulursa?” korkusu, aileyi sürekli tedirgin ediyor ve tedbirli davranmaya zorluyordu.

Doktor John Money ile ilk karşılaşma



Hayatlarını değiştiren kazanın üzerinden on ay kadar geçtikten sonra, bir Şubat akşamı, Ron ve Janet televizyon seyrederken, John Money adlı bir doktorun katıldığı programa denk geldiler. Bu programda Dr. Money, Baltimore’daki Johns Hopkins Hastanesinde gerçekleştirilen cinsiyet değiştirme ameliyatlarının harikulâde sonuçlarından (!) bahsediyordu.

O akşam televizyondan işittikleri, Reimer çiftine, sünnet kazasından sonra Winnipeg’deki plastik cerrahî uzmanlarının kendilerine söylediklerini hatırlattı: Baltimore’daki bir adam, Bruce’u kız çocuğu olarak yetiştirmelerinde yardımcı olabilirdi.

Reimer’ler o zaman bu teklife aldırış etmemişlerdi. Ama Baltimore’daki adam televizyon programında bu işi o kadar etkili bir şekilde anlatıyordu ki, Ron ve Janet, birdenbire hayatlarını kurtaracak bir çözümle karşılaştıklarını düşünmekten kendilerini alamadılar.

Cinsiyet çevreden mi öğreniliyor?




Çaresizlik içindeki aile mahvolmuş bir şekilde dünyanın en iyi tıp okullarından John Hopkins’e giderek cinsiyet konusunda çalışan Psikiyatrist Dr. John Money ile görüştüler. Dr Money cinsiyetin çok küçük yaşlardan itibaren çevre tarafından öğrenildiğini ileri süren Nötral Cinsiyet Teorisi’ni savunmaktaydı. Money açısından bu bulunmaz çifte fırsattı. O, ikizlerden biri üzerinde deneylerini yaparken, aynı özellikleri taşıyan ikizini de kontrol için kullanacaktı.

Dr. Money genç çifte bebeklerinin cinsiyetini değiştirmekle kavuşacakları avantajları ağzı kalabalık bir pazarlamacı maharetiyle anlattı. Cinsiyet değiştirdikten sonra Bruce her bakımdan bir kız olarak büyüyecek, yetişkin çağa geldiğinde de çocuk doğurmak hariç bir kadını kadın yapan bütün özellikleri taşıyacaktı. Evlendiğinde ise, tıpkı kısır çiftler gibi, çocuk işini evlât edinmek suretiyle çözüme kavuşturmak pekâlâ mümkündü. Yaşayacakları bu süreçte de gerekli tüm psikolojik desteği sağlayacağına dair söz vererek aileyi ikna etti. Bruce’a gerçeğin söylenmemesi konusunda aileyi sıkıca tembihledi ve dünyada en uzun sürecek cinsiyet değiştirme deneyi böylelikle başlamış oldu.

Reimer çifti Dr. Money’i büyük bir hayranlıkla dinledi ve ağzından çıkan her sözü tasdik etti. Janet yıllar sonra bu görüşmeyi “Ona bir tanrı gözüyle bakıyordum” sözleriyle anlatacaktı.

Aile Bruce’un adını değiştirerek işe koyuldu




Artık o Brenda olmuştu. Fırfırlı elbiseler, oyuncak bebekler. Bir kız çocuğunun ilgisini çekebilecek her şeyi onun için hazırlamışlardı. 22 aylıkken Bruce’un testisleri orşektomi ameliyatı ile alındı ve bir dişi gibi hissedebilmesi için düzenli olarak östrojen hormonu verilmeye başlandı. Bununla birlikte Dr. Money, Brenda ile yaptığı görüşmelerde onun bir kız olduğunu vurgulayacak telkinlerde bulunuyor, ekibinden doktorlar da Brenda’yı ikizi Brian ile zaman zaman çıplak bırakarak erkek değil kız olduğunu fark etmesini sağlamaya çalışıyordu.

Brenda vücuduna sığamıyor ve cinsel kimliğini kabul etmiyordu



Dr. Money deneyin başarıyla ilerlediğini kaydediyordu raporlara. Aile de benzer şekilde, deney olduğunu bilmedikleri bu sürecin başarıyla ilerlediğini söylüyordu. Ancak hiçbir şey yolunda değildi. Brenda kız kıyafetlerinden hoşnut değildi, elbiseleri yırtıyor, oyuncak bebekleri öfkeyle hırpalıyordu. Zorla Brian’ın oyuncaklarını alıp onlarla oynuyordu. Erkek kardeşi gibi ayakta işemeye çalışıyor, okulda erkekler tuvaletine gidiyordu.

Kızlar onun bu garipliğinden dolayı çekiniyor, kızlar tuvaletine girmesi gerektiğinde onu engelliyorlardı. Brenda okulda hor görülüyor ve dışlanıyordu. Garipti, tuhaftı, öfkeliydi, saldırgandı. Brenda vücuduna sığamıyor ve cinsel kimliğini kabul etmiyordu. Kendindeki farklılığın farkındaydı. Neden devamlı Dr. Money’e gittiklerini anlamıyordu ve ondan pek hoşlanmıyordu. Kendisine cevabı “çünkü ben bir kızım” olan sorularından bıkmıştı.

Takip eden yıllar, anne ve baba için, Brenda’ya kız olmayı öğretme çabalarıyla geçti




“Tanrım,” diyordu anne Janet, “kız olmadığını biliyor ve olmak da istemiyor.” Ama büsbütün ümidini de kesmemişti. Belki ona kız olmayı öğretebilir, bundan hoşlanmasını sağlayabilirdi.

Ona bir sürü bebek aldılar. Dört yaşında iken ikiz kardeşi Brian babasının tıraş takımlarıyla oynadığında Brenda da bunu istediği zaman “Kızlar tıraş olmaz” deyip ona oynaması için annesinin makyaj malzemelerini verdiler, ama o dönüp de bunlara bakmadı. Oturuşuyla, kalkışıyla, yürüyüşüyle, konuşmasıyla, ilgi duyduğu oyuncak ve oyun türleriyle, Brenda tam bir erkek çocuğu gibi davranıyordu. Kendisine alınan oyuncak dikiş makinesiyle oynamak yerine, babasının takım çantasından aşırdığı tornavida ile oyuncak makineyi açıp içini kurcalamayı tercih ediyordu.



Anne ile baba bu durum karşısında ne kadar endişeye kapılsalar da Dr. Money’nin “kızları hakkında en küçük bir şüphe taşımamaları” konusundaki kesin uyarılarını hatırlayınca, problemi daha da büyütmemek için çocuğun üzerine düşmüyorlardı. Yazışmalarında Brenda’nın erkeksi davranışlarından söz ettiklerinde de Dr. Money bunları bir tür “erkek Fatma” tavırları olarak nitelemiş ve ileride bir problem teşkil etmeyeceği hususunda onları temin etmişti.


‘Beni bir daha Dr. Money’e götürürseniz intihar ederim!’





Ergenlik yıllarına geldiğinde Brenda’nın sorunları daha karmaşık bir hâl aldı, intihara meyilli bir ruh hali içindeydi. Dr. Money ise yaklaşık 10 yıldır tedavisi ile yakından ilgilendiği 12 yaşındaki Brenda’ya artık bir vajina yapılabileceğini düşünüyordu. İntihar denemelerinde bulunan Brenda, bir daha Dr. Money’e götürürlerse intihar edeceğini söyleyince, aile Dr. Money ile görüşmekten vazgeçti ve Brenda’nın yerel bir psikolog ile tedaviye devam etmesi kararı aldı.

Brenda’nın yeni psikoloğu ise aileye bambaşka bir öneride bulundu, hiçbir zaman kendini kız olarak görmeyen Brenda’ya gerçeği söylenmesi yararlı olabilirdi. Bruce olarak doğan ve Brenda olarak hayatına devam etmesi kararı verilen Brenda, 1980 yılında, 15 yaşında iken gerçeği ona söylediler. Brenda bu haber karşısında derinden sarsılmış ancak sevinmişti de. 15 yıllık yaşam serüvenindeki garipliğin anlam kazandığını söylemişti: “Birdenbire o güne kadar niçin böyle davrandığımı anladım; demek ki deli değilmişim” diyordu. Babasına sorduğu ilk soru ise şu oldu:



“Peki, yeni doğduğumda benim adım neydi?”

Brenda başına gelenleri büyük bir olgunluk ile karşıladı, ailesine de kızmadı; ancak suçlunun doktoru John Money olduğunu düşünüyordu. Hayatına yeni bir kimlikle devam etmeye karar verdi. Bundan sonra David Reimer olarak yaşamına devam edecekti. Uzun saçlarını kestirdi. Östrojen nedeniyle oluşan göğüslerini mastektomi ile aldırdı ve iki kez falloplasti ameliyatı geçirerek yeni bir penis inşa edilmesini sağlamaya çalıştı. Hiçbir zaman evlenemeyeceğini düşünmesine rağmen 1990 yılında Jane Fontain’e âşık oldu ve Jane ile evlenerek Jane’in üç çocuğunun üvey babası oldu.


David’in mutluluğu maalesef çok sürmedi.





Yaşadıklarını kabul etmek çok zordu ve bu travmayı atlatması pek muhtemel görünmüyordu. İkizi Brian da çok zorlanmış hissediyordu. Cinsel kimliklerini öğrenmeleri için doktorların gerçekleştirdiği faaliyetler iki genç adamda da müthiş bir incinmişliğe ve yaralanmaya neden olmuştu. Brian 2002 yılında başlarından geçen travmatik deneylerin de etkisi olduğu düşünülen bir dizi psikolojik hastalık yaşadı ve aşırı antidepresan kullanımı nedeniyle 2002 yılında hayatını kaybetti.





David’in ise hormonal dengesinin sağlanamaması nedeniyle yaşadığı psikolojik sorunlara evlilik sorunları eklenmişti. İşsizlik ve parasızlık sorunlarıyla mücadele etmesi gerekiyordu. Bir de ikizinin ölümü onu derinden sarsmıştı. Daha fazla devam edemeyeceğini anladığında 37 yaşındaydı. Bir gün evinden aldığı tüfekle bir marketin park alanına arabasını çekti ve orada hayatına son verdi.





İkizlerin arkasından Dr. John Money de çok fazla yaşamadı.





Dr. John Money başarısızlıkla sonuçlanan deneyin ardından sessizliğe gömüldü ve bu konuda yazmamayı tercih etti. 2006 Temmuz’unda Parkinson hastalığının yol açtığı komplikasyonlar sebebiyle 84 yaşında öldü.

Ancak Money’in ekibinden Dr. Colapinto 2004 yılında bu deneyin nasıl başarısızlıkla sonuçlandığını tüm dünyaya açıkladı. Bruce başından beri Brenda olamamıştı. Dişi kimliğini hiç kabul etmemiş ve hor görülmüştü. Aile de yalan söylemişti. Colapinto’ya göre bu, bir tür savunma mekanizmasıydı, her şeyin yolunda gittiğine kendilerini inandırmaya çalışıyorlardı.

David Reimer’ın acı tecrübeleri, cinsel eğilimlerin doğuştan geldiğine ve sonradan değişmesinin çok çok zor hatta imkânsız olduğu görüşüne delil olan en büyük deney oldu.